Σάββατο 25 Ιουνίου 2016

Ενωμένα Έθνη της Ευρώπης ή Ενωμένη Ευρώπη των Εθνών



Ίσως το πιο παράδοξο και πολιτικά ενδιαφέρον εξαγόμενο από το brexit είναι το κοκομπλόκο που ήδη ξεκίνησε να κάνει την εμφάνιση του με αιτήματα για απόσχιση των μελών του Ηνωμένου Βασιλείου. Έχουμε φτάσει ακόμη και στο φαινομενικά .....
υπερβολικό αίτημα ανεξαρτητοποίησης μεμονωμένων πόλεων όπως το Λονδίνο του οποίου οι κάτοικοι φαίνεται ότι προτιμούν να είναι πολίτες της Ευρώπης παρά πολίτες του ΗΒ.
Έχουμε πλέον μπροστά μας μία επική εμφάνιση ενός πολύ σημαντικού ζητήματος. Ποια είναι τα όρια μεταξύ κοινότητας και επόμενου επιπέδου πολιτικής οργάνωσης? Φαίνεται ότι αυτά πλέον έχουν καταστεί τελείως ρευστά αναδεικνύοντας ότι το πρόβλημα “μόνοι μας ή με τους άλλους” δεν περιορίζεται πλέον σε συγκεκριμένα όρια (τα εθνικά) όπως επικράτησε να συμβαίνει στον 20 αιώνα.
Το ερώτημα μονίμως ανοιχτό: γιατί μία πόλη να ενωθεί με μία άλλη σε μία περιφέρεια? Γιατί οι περιφέρειες να ενωθούν σε έθνος/κράτος? Γιατί τα έθνη/κράτη να ενωθούν σε υπερεθνικές ή ομοσπονδιακές οντότητες? Και γιατί όλες οι οντότητες να μην ενωθούν σε ένα ενιαίο πλανητικό πολιτικό χώρο? Υπάρχει κάποια κατεύθυνση ή κάποια φορά? Κάποιο τέλος σε αυτό? Που οφείλονται τα μπρος πίσω, οι ενώσεις και οι διαιρέσεις.
Αν θέλαμε να ορίσουμε τη θεμελιώδη αρχή αυτής της αιώνιας πολιτικής συμπεριφοράς δεν θα δυσκολευόμασταν πολύ. Το πραγματικό ερώτημα αυτής της διαδικασίας είναι το αν προτιμά κανείς (οι λαοί στην προκειμένη περίπτωση) να λύνει τις διαφορές του στο επίπεδο της διακοινοτικής σχέσης ή στο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ή αλλιώς το αν προτιμά να επιλύει το πολιτικό τοπικά και να το διαπραγατεύεται διακοινοτικά ή το αντίθετο.
Οι Γάλλοι για παράδειγμα κατηγορούν την Ε.Ε. ως πολύ συντηρητική. Έχουν επομένως δύο επιλογές, είτε να πολεμήσουν για πιο προοδευτικές πολιτικές μέσα στην Ε.Ε. με την ιδιότητητα του πολίτη της ΕΕ, είτε να λύσουν το θέμα εσωτερικά, να αποφασίσουν με την ιδιότητα του Γάλλου πολίτη και στη συνέχεια να διαπραγματευτούν με τους υπόλοιπους ως έθνη. Προσοχή στη διαφορά: η πρώτη περίπτωση αφορά διαμάχη προοδευτικών/συντηρητικών εντός της ΕΕ η δεύτερη αφορά διαμάχη Γάλλων/Γερμανών εντός ΕΕ. Όσο πιο χαμηλά πηγαίνουμε στην κλίμακα πολιτικής οργάνωσης, τόσο περισσότερο η πολιτική αντιπαράθεση μετατρέπεται σε εθνική και το αντίστροφο.
Η δημιουργία των εθνών/κρατών αποτέλεσε έναν σημαντικό σταθμό σε αυτή τη διαδικασία. Όρισε την έννοια του πολίτη του έθνους αντί του κατοίκου της περιοχής, μεταφέροντας τις πολιτικές συγκρούσεις στο επίπεδο του εθνικού, ένα βήμα δηλαδή πιο πάνω. Στη διάρκεια της ιστορίας το φαινόμενο φάνηκε να έχει σταθερή φορά αλλά πολλές εξαιρέσεις. Η δημιουργία των ΗΠΑ στην αρχή αλλά και της Ε.Ε. στη συνέχεια έβαλε μία βάση πορείας όχι από το τοπικό προς το κεντρικό, αλλά από το κοινοτικό προς το πολιτικό.
Γιατί? Πολύ απλά γιατί έγινε κατανοητό ότι όταν η πολιτική σύγκρουση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο της ταυτότητας, του έθνους, του τόπου τότε καθίσταται προβληματική και επικίνδυνη. Μετατρέπεται σε σύγκρουση άλλων χαρακτηριστικών ανεξάρτητων από την πραγματική πολιτική ουσία. Γάλλοι εναντίων Γερμανών εναντίων Βρετανών αντί υπέρμαχοι της λιτότητας εναντίον των υποστηρικτών της. Η ναζιστική γερμανία αποτέλεσε το τελευταίο και τελειότερο παράδειγμα της επικίνδυνης πρόσμιξης των δύο, του εθνικού με το πολιτικό και το συμπύκνωσε στην έννοια του εθνικοσοσιαλισμού με τα γνωστά αποτελέσματα.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν το βασικό πολιτικό επιχείρημα των κατά περίπτωση “ενωτικών”, “φεντεραλιστών” κλπ. Η πολιτική αντιπαράθεση πρέπει να επιλύεται στο ανώτατο επιτρεπτό πολιτικό επίπεδο με δημοκρατικό τρόπο. Όταν αφορά μόνο την κοινότητα και δεν επηρεάζει κανέναν άλλο τότε η κοινότητα ας αποφασίζει μόνη της. Αν επηρεάζεται το έθνος τότε το έθνος πρέπει να αποφασίζει από κοινού και μόνο του. Ότι αφορά περισσότερα του ενός έθνη θα πρέπει να επιλύεται δημοκρατικά σε ένα επίπεδο όπου η έννοια του έθνους δεν ορίζεται στη βάση της απόφασης. Η πλήρης εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας αποτελεί το μόνο εργαλείο επίλυσης του αιώνιου αυτού προβλήματος.
Η Ε.Ε. απέτυχε ακριβώς σε αυτό. Δεν μπόρεσε να δημιουργήσει έναν χώρο δημοκρατικής λήψης αποφάσεων στον οποίο η έννοια του έθνους να μην έχει λόγω ύπαρξης. Δεν έφτιαξε ένα λειτουργικό φόρουμ όπου ευρωπαίοι προοδευτικοί θα αντιπαρατίθενται με ευρωπαίους συντηριτικούς και θα αποφασίζουν δημοκρατικά από κοινού. Αντίθετα, επιλέγει συνειδητά να καταστεί Ενωμένη Ευρώπη των Εθνών αντί Ενωμένα Έθνη της Ευρώπης. Όσο και αν αυτό φαντάζει μία βολική καινοτομία που θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα ιστορικά ευρωπαϊκά δεδομένα δυστυχώς δεν πρόκειται να λύσει κανένα πρόβλημα. Πολύ απλά γιατί αντί να μετατρέψει την εθνική σύγκρουση σε πολιτική σε έναν ενιαίο χώρο αυτό στο οποίο στοχεύει είναι να δημιουργήσει ένα ενιαίο προστατευμένο χώρο στον οποίο η εθνική σύγκρουση θα καθίσταται πιο ασφαλής. Δεν επιθυμεί η ΕΕ να αφαιρέσει το εθνικό από το πολιτικό. Επιθυμεί να φτιάξει μία αρένα όπου το εθνικό και το πολιτικό θα συγκρούονται σε ενα εκρηκτικό μίγμα το οποίο ελπίζει ότι θα θέσει σε μόνιμο έλεγχο.
Όπως είδαμε στην περίπτωση της Ελλάδας και της Βρετανίας, αυτό δεν δουλεύει! Και δεν δουλεύει γιατί απλά μετατοπίζει το πρόβλημα αντί να το αντιμετωπίζει. Προσπαθεί να κλείσει το δράκο στο κλουβί αντί να τον εξοντώσει. Η ιστορία ωστόσο έδειξε τον δρόμο. Η μετάβαση στη δομή του Έθνους ήταν μετάβαση από το ταυτοτικό στο πολιτικό η οποία άλλαξε την ίδια την έννοια του πολίτη, από πολίτη του χωριού σε πολίτη του έθνους. Δεν έβαλε χωριά ή κομητείες να τσακώνονται στο κοινοβούλιο για τα κοινά τους ζητήματα. Έβαλε εκπροσώπους του έθνους να κάνουν αυτή τη δουλειά (οπως όμορφα αναφέρεται και στο σύνταγμα μας). Για αυτό και δούλεψε τότε. Έτσι θα πρέπει να δουλέψει και τώρα. Η πορεία θα πρέπει να είναι προς μία Ευρώπη που σέβεται την ταυτότητα αλλά δεν την καθιστά πολιτικό παράγοντα στα κοινά διακρατικά μας ζητήματα. Προς μία ένωση ευρωπαίων πολιτών και όχι ένωση γερμανών, γάλλων κλπ πολιτών. Προς τα Ενωμένα Έθνη της Ευρώπης και όχι την Ενωμένη Ευρώπη των Εθνών.
epikairo.gr

Christos Lolas

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου